ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ҮНДСЭН ЧИГЛЭЛ /2020-2024/
САЙНШАНД СУМЫН ЗАСАГ ДАРГЫН ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААНЫ ХӨТӨЛБӨР /2020-2024/
НЭГ. “КОВИД-19” ХАЛДВАРТ ЦАР ТАХЛААС ҮҮДЭЛТЭЙ ЭДИЙН ЗАСАГ, НИЙГМИЙН ХҮНДРЭЛИЙГ ДАВАН ТУУЛАХ БОДЛОГО
1.1. “Ковид-19” халдварт цар тахлаас үүдэлтэй эдийн засаг, нийгмийн хүндрэлийг даван туулах бодлогын арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
1.1.1. “Ковид-19” халдварт цар тахал шинэ болон дахин сэргэж байгаа халдвараас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
1.1.2. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй, ариун цэврийн дэглэм, эрүүл мэндийн сургалт сурталчилгааг зохион байгуулна.
1.1.3. Зорилтот бүлгийн хүүхдүүдийг томуугийн вакцинд хамруулна.
1.1.4. Цэвэрлэх байгууламжийн бохир усыг халдваргүйжүүлэх, эрүүл ахуйн бүсийг бий болгож хөрсний бохирдлыг халдваргүйжүүлэх арга хэмжээг авна.
1.1.5. Ундны усны эх үүсвэрийг бохирдлоос хамгаална.
1.1.6. Сургуулийн багш, сурагч, ажилтнуудыг жил бүр эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулна.
1.2. Шинэ болон сэргэн тархаж байгаа халдвараас сэргийлэх, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний хариу арга хэмжээний бэлэн байдлыг хангана.
1.2.1. Эрүүл мэндийн байгууллагуудын хариу арга хэмжээний нөөцийн бэлэн байдлыг бүрдүүлнэ.
1.3. “Ковид-19” халдварт цар тахлын эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж, бэлэн байдлыг хангахтай холбоотой төсвийн санхүүжилтийг нэмэгдүүлнэ.
- Орон нутгийн төсвийн нөөц хөрөнгө, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах зардлыг нэмэгдүүлнэ.
ХОЁР. ХҮНИЙ ХӨГЖЛИЙН БОДЛОГО
Эрүүл мэнд
2.1. Өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, эрхт илрүүлэх, тогтолцоог бэхжүүлж, орчин үеийн оношилгоо, эмчилгээний технологийг өргөжүүлж,
ийн тусламж, үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжруулна.
2.1.1. Халдварт болон халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, иргэн бүр эрт илрүүлгийн үзлэг, оношилгоонд тогтмол хамрагдах нөхцөлийг бүрдүүлж, эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлж, идэвхтэй амьдралын хэв маягийг төлөвшүүлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
2.1.1.1 “Эрүүл, идэвхтэй амьдрал” арга хэмжээг хэрэгжүүлж эрүүл мэндийн зөв мэдлэг дадлыг төлөвшүүлж, халдварт бус өвчний урьдчилан сэргийлэх үзлэгт иргэдийг бүрэн хамруулж, зохион байгуулна.
2.1.1.2. “Халдварт өвчинтэй тэмцэх, сэргийлэх” арга хэмжээг хэрэгжүүлж, сүрьеэ, БЗДХ-ын идэвхтэй тандалтыг сумын хэмжээнд зохион байгуулна.
2.1.1.3. “Хавдрын эсрэг” арга хэмжээг хэрэгжүүлж хавдрын эрт илрүүлэг, үзлэгийн хамрагдалтыг нэмэгдүүлнэ.
2.1.1.4. “Элэг бүтэн Монгол” арга хэмжээг хэрэгжүүлж, оношилгоо, эмчилгээний хамралтыг сайжруулна.
2.1.1.5. “Эрүүл чийрэг эр хүн” арга хэмжээг хэрэгжүүлж эрэгтэйчүүдэд үзүүлэх эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлнэ.
2.1.1.6. “Эрүүл шүд” арга хэмжээг хэрэгжүүлж, амны хөндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэг, эрүүлжүүлэлтийг нэмэгдүүлэх, амны хөндийн эрүүл мэндийн мэдлэг дадлыг олгох сургалт сурталчилгааг нэмэгдүүлнэ.
2.1.2. Орчин үеийн оношилгоо, эмчилгээний технологийг нэвтрүүлж, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний төрөл, чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэн, орон нутагтаа оношлогдон, эмчлүүлэх боломжийг бий болгоно.
2.1.2.1. Анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагуудын лабораторийн тоног төхөөрөмжийн хангалтыг шат дараатай нэмэгдүүлж, сум орон нутагтаа оношлуулж эмчлүүлэх боломжийг бүрдүүлнэ.
2.1.3. “Цахим Монгол” арга хэмжээний хүрээнд эрүүл мэндийн мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлж, орон нутагт хийгдэх оношилгоо, эмчилгээнд алсын зайн технологи ашиглан, цахим эрт илрүүлэг, эргэн дуудах тогтолцоог бүрдүүлнэ.
2.1.3.1. Иргэдийн эрүүл мэндийн цахим мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлэх шаардлагатай арга хэмжээ авна.
2.1.3.2. Анхан шатлалд явуулын болон алсын зайн тусламж үйлчилгээний цахим технологийг нэвтрүүлж, цахим эрт илрүүлэг, эргэн дуудах тогтолцоог бүрдүүлнэ.
2.1.4. Эрүүл мэндийн ажилтны хөгжил, нийгмийн хамгааллын хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг сайжруулна.
2.1.4.1. Өндөр хөгжилтэй улс орон болон дотоодын сургалтад хамруулж мэдлэг чадварыг дээшлүүлнэ.
2.1.5. Эмнэлгийн барилга байгууламж, дэд бүтцийг сайжруулан стандарт, чанарын шаардлага хангасан үйлчилгээг үзүүлэх орчныг бүрдүүлнэ.
2.1.5.1. Аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн хүүхдийн тасаг, халдварт сүрьеэгийн эмнэлгийн барилга барихад дэмжиж ажиллана.
БИЕИЙН ТАМИР, СПОРТ
2.2. Нийтийн биеийн тамирыг эрүүл, идэвхтэй амьдралын хэв маяг, аж төрөх ёсны салшгүй хэсэг болгож, мэргэжлийн спортыг дэмжиж, тамирчдын өрсөлдөх чадвар, амжилтыг нэмэгдүүлнэ.
2.2.1.Хүн амыг хөдөлгөөний дутагдлаас урьдчилан сэргийлэх, биеийн тамир, спортын хүртээмжтэй үйлчилгээ үзүүлэх төр, хувийн хэвшлийн түншлэлд суурилсан нээлттэй, уян хатан бодлогыг хэрэгжүүлнэ.
2.2.1.1. Төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн орчмыг “Соёл амралтын цэцэрлэгт хүрээлэн” болгож, байнгын ажиллагаатай болгоно.
2.2.1.2. Спортын төрлүүдийг хөгжүүлэхэд хувийн хэвшлийн олон талт оролцоог дэмжиж хамтран ажиллана.
2.2.1.3. “Унадаг дугуй” арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
2.2.1.4. “Шанд ресорт” мөсөн гулгуурын талбайг хувийн хэвшлийн оролцоотойгоор байгуулна.
2.2.2. Иргэдэд үйлчлэх спортын зориулалтын стандарт талбайн хүртээмжийг нэмэгдүүлж, спортоор хичээллэх орчныг сайжруулна.
2.2.2.1. Стандартад нийцсэн хөл бөмбөгийн болон грандгольфын талбай байгуулахад дэмжиж ажиллана.
2.2.2.2 “Буудлагын тир” байгуулахад дэмжиж ажиллана.
2.2.2.3. Үндэсний өв соёл, уламжлалт спортыг хөгжүүлэх “Монгол бахархал” төв байгуулна.
2.2.3. Их спортын төрөл, шигшээ багийг нэмэгдүүлж, гадаад, дотоодын тэмцээн уралдаанд оролцох тамирчдыг бэлтгэхэд дэмжлэг үзүүлж, тамирчдын чадвар, амжилтыг дээшлүүлнэ.
2.2.3.1. Их спортын төрөл, шигшээ багийг нэмэгдүүлж, олон улс, улс, бүсийн тэмцээнийг орон нутагтаа зохион байгуулна.
2.2.3.2. Өсвөрийн шигшээ багийн төрлийн тоог нэмэгдүүлж, багш дасгалжуулагчдыг урьж хамтран ажиллана.
2.2.3.3. Олимп, дэлхий, тив, улсын чанартай тэмцээнд оролцох тамирчид, дасгалжуулагчдад дэмжлэг үзүүлнэ.
БОЛОВСРОЛ
2.3. Хүн бүрд чанартай боловсрол эзэмших тэгш боломж бүрдүүлж, тэгш хамруулах тогтолцоог бэхжүүлнэ.
2.3.1.Сургуулийн өмнөх боловсролд 3-5 настай хүүхдийг хамруулж, 5 настай хүүхэд бүрийн сургуульд бэлтгэгдсэн байдлыг хангана.
2.3.1.1. "Хүүхэд бүр цэцэрлэгт" сургалтын арга хэмжээ зохион байгуулна.
2.3.2. Ерөнхий боловсролын сургалтын чанарын үнэлгээг сайжруулна.
2.3.2.1. "Анги хамт олны олимпиад", "Зорилгын хүч", "Дэвжээ" зэрэг шаардагдах олон талт арга хэмжээ зохион байгуулна.
2.3.3. Монголын түүх, хэл, соёл, ёс заншлаа мэддэг, эх орноороо бахархдаг төлөвшсөн ухаалаг иргэдийг бэлтгэх арга хэмжээг цэцэрлэг, сургуульд хэрэгжүүлнэ.
2.3.3.1. Сургууль, цэцэрлэг бүрийг орон нутгийнхаа онцлогт тохирсон хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ.
2.3.3.2. "Хутагтын нутгаар", "Торгон хил" сэдэвт арга хэмжээ зохион байгуулах, оролцоог нэмэгдүүлнэ.
2.3.3.3. “Хүүхэд бүр-музейд” арга хэмжээг зохион байгуулан, өргөжүүлнэ.
2.3.4. “Чадварлаг багш” арга хэмжээг хэрэгжүүлж, багшийн мэргэжлийн ур чадварыг тасралтгүй дээшлүүлэн, хөдөлмөрийн бүтээмжид суурилсан үнэлэмжийг бодитой болгож, нийгмийн баталгааг хангана.
2.3.4.1. Багш нарын ур чадвар, сурган хүмүүжүүлэх илтгэлийн уралдаан, хичээл төрлийн олимпиад зохион байгуулна.
2.3.4.2. “Багш нарын спортын наадам", "Багш авьяас", "Багш дор мөргөмү" арга хэмжээг хамтран зохион байгуулна.
2.3.5. Боловсролын байгууллагын хүртээмжийг нэмэгдүүлж, орчин нөхцөлийг сайжруулна.
2.3.5.1 Ерөнхий боловсролын сургууль шинээр барихад дэмжиж ажиллана.
2.3.5.2 Ерөнхий боловсролын 1 дүгээр сургуулийн барилгад их засвар хийхэд дэмжиж ажиллана.
2.3.5.3. Ерөнхий боловсролын 2 дугаар сургуулийн бага сургуулийн өргөтггөлийн барилгыг ашиглалтад оруулна.
2.3.6. Ерөнхий боловсролын сургуульд “Үдийн цай” арга хэмжээг “Үдийн хоол” үйлчилгээнд шилжүүлэн, шүүлтүүртэй ундны цэвэр усаар хангана.
2.3.6.1. “Үдийн хоол арга” хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
2.3.6.2. Ерөнхий боловсролын сургуулиудыг ундны усны шүүлтүүрээр хангахад дэмжиж ажиллана.
2.3.7. Цахим сургалтыг хөгжүүлэхэд багш нарын оролцоог дэмжиж, цахим хичээл боловсруулан бүх насны иргэдэд насан туршдаа суралцахуйг дэмжих боломжийг бүрдүүлнэ.
2.3.7.1. Цахим сургалтыг хөгжүүлэх бүх талын арга хэмжээг авч багш, суралцагчдын оролцоог нэмэгдүүлнэ.
2.3.7.2. Зарим сургуулийг цахим сургууль болгоход дэмжиж ажиллана.
2.3.8. Үндэсний Монгол хэл, бичгээ чанартай эзэмшиж, хэрэглэж хэвшинэ.
2.3.8.1. “Миний монгол хэл, бичиг-2025” арга хэмжээг хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажлыг хангана.
2.3.8.2. Монгол хэл, бичгийн улсын олимпиадыг орон нутагт зохион байгуулахад хамтран ажиллана.
2.3.8.3. Сургуульд түшиглэсэн иргэдэд зориулсан үндэсний бичгийн танхим байгуулна.
ХӨДӨЛМӨР, НИЙГМИЙН ХАМГААЛАЛ
2.4 Нийгмийн халамжийг оновчтой болгон, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлж, хүн амын хөгжлийг хангаж, дундаж давхаргын хүрээг өргөжүүлэн Монгол хүний амьдралын чанарыг дээшлүүлнэ.
2.4.1. Нийгмийн халамжийн үйлчилгээг зорилтот бүлэгт чиглүүлэн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжиж, ядуурлыг бууруулна.
2.4.1.1. Өрхийн амьжиргааны түвшин тогтоох судалгааны үр дүнд суурилан нийгмийн халамжийн үйлчилгээг зорилтот эзэнд нь хүргэнэ.
2.4.1.2. Орлого багатай болон эмзэг бүлгийн өрхийн гишүүдийг чадавхжуулах замаар ажлын байранд зуучилж, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлнэ.
2.4.2. Орон нутгийн бүтээн байгуулалтын эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэн шинэ ажлын байр бий болгохыг дэмжиж ажиллан, ажилгүйдлийг бууруулах арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
2.4.2.1. Хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгаанд үндэслэж мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэнэ.
2.4.2.2. Бизнес инкубатор төвийг шинэчлэн сайжруулж, шинээр бизнес эрхлэгчдийг дэмжинэ.
2.4.2.3. Орон нутгийн бүтээн байгуулалтын хүрээнд шинээр бий болсон үйлдвэр, үйлчилгээний салбарын шинэ ажлын байранд иргэдийг зуучилж, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлнэ.
2.4.3. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, ахмад настанд ээлтэй, хүртээмжтэй орчин нөхцөлийг бүрдүүлж, хөдөлмөр эрхлэх боломжоор хангана.
2.4.3.1. Говийн бүсийн ахмад настны төрөлжсөн асрамжийн газрын барилга барихад хамтран ажилана.
2.4.3.2. Ахмадын сувиллын барилга барихад хамтран ажиллана.
2.5.3.3.Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн “Эрүүлжин хөгжих төв”-ийг өргөжүүлэн, хамрагдалтыг нэмэгдүүлнэ.
2.4.4. Залуучуудад бизнес эрхлэх зорилгодоо хүрэхэд шаардлагатай бүх төрлийн дэмжлэг, туслалцааг үзүүлэх, орчин, нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
2.4.4.1. Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих төвийн үйл ажиллагааг өргөжүүлнэ.
2.4.4.2. Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих төсөл хөтөлбөрт иргэдийг хамруулна.
2.4.5. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах орон нутгийн тогтолцоог бэхжүүлж, байгууллагуудын хамтын ажиллагааг сайжруулж, төрийн бус байгууллага, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлнэ.
2.4.5.1. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах бодлогыг бүх түвшинд сурталчлан, хамтын ажиллагааг дэмжиж, жендэрийн хэвшмэл ойлголтыг арилгахад чиглэсэн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ.
2.4.5.2. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах бодлого, үйл ажиллагаанд төрийн бус байгууллага, иргэдийг дэмжиж татан оролцуулна.
2.4.5.3. Төрийн үйлчилгээ болон хөдөлмөр эрхлэлтийн харилцаанд иргэдийг бүх талаар тэгш хамруулах бодлогыг хэрэгжүүлнэ.
2.4.6. Гэр бүлийн үнэ цэнэ, тогтвортой байдлыг хангах, гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн эсрэг гэмт хэрэг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, хүүхэд хүмүүжлийн эерэг аргыг түгээн дэлгэрүүлнэ.
2.4.6.1. Гэр бүлийн тогтвортой байдлыг хангах бүх талын бодлого, нөлөөллийн үйл ажиллагааг явуулна.
2.4.6.2. Гэр бүлийн зөвлөгөө өгөх төвийг байгуулна.
2.4.6.3. Иргэдийг гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ойлголт, хандлагыг сайжруулж, гэр бүлийн харилцаа болон хүүхэд хүмүүжлийн эерэг аргыг түгээн дэлгэрүүлнэ.
2.4.6.4. Гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүүхдийн эсрэг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, нөлөөллийн арга хэмжээг төр, иргэний нийгэм, хувийн хэвшлийн түншлэлд тулгуурлан өргөжүүлнэ.
2.4.7. Хүүхдийн хөгжил, хамгааллын бодлогыг хэрэгжүүлж, хүүхдэд ээлтэй орчныг бүрдүүлнэ.
2.4.7.1. “Хүүхдэд ээлтэй орон нутаг” арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
2.4.7.2. Хүүхдийн зуслан барьж ашиглалтад оруулна.
2.4.7.3. Байгууллага, аж ахуйн нэгжийн дэргэдэх эцэг эхийн зөвлөлийн тоог нэмэгдүүлж, үйл ажиллагаа тогтмолжуулна.
2.4.8. Нийгмийн харилцаан дахь залуучуудын хөгжил оролцоог сайжруулж, санал санаачилгыг дэмжинэ.
2.4.8.1. Залуучуудын хөгжил, оролцоо, эрх хамгааллын талаарх төрийн бодлого шийдвэр, дүрэм журмын хэрэгжилтийг хангана.
2.4.8.2. Залуучуудын хөгжил оролцоог сайжруулж, санал санаачлагыг дэмжинэ.
2.4.8.3. Хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн төвийг байгуулахад дэмжиж ажиллана.
2.4.8.4. Залуу гэр бүлийг орон сууцтай болгох төсөл хөтөлбөрийг дэмжинэ.
ҮНДЭСНИЙ БАХАРХАЛ, ӨВ СОЁЛ
2.5.Үндэсний үнэт зүйл, уламжлалт өв соёлоо дээдлэн, иргэдийг соён гэгээрүүлж, соёлын бүтээлч үйлдвэрл элийг хөгжүүлнэ.
2.5.1. Стандарт шаардлагад нийцсэн соёл урлагийн байгууллагын барилга байгууламжийн тоог нэмэгдүүлнэ.
2.5.1.1 "Саран Хөхөө" шинэ театрын барилга барихад дэмжиж ажиллана.
2.5.2. Соёл, урлагийн тогтвортой хөгжлийн зорилтыг хангаж, “Цахим соёл” арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
2.5.2.1 Соёлын байгууллагуудын үйлчилгээнд цахим технологийг нэвтрүүлнэ.
2.5.2.2 Соёл урлагийн байгууллагын орон тоо бүтцийг нэмэгдүүлж, сургууль цэцэрлэгийн дуу хөгжмийн багш, мэргэжлийн уран бүтээлчдийг сургаж бэлтгэнэ.
2.5.2.3. Соёлын байгууллагуудын үйлчилгээнд шинэлэг арга барилыг нэвтрүүлж хүртээмжийг сайжруулна.
2.5.3. Соёлын биет болон биет бус өвийн хадгалалт, хамгаалалтыг сайжруулан, судлан сэргээх, өвлөн уламжлуулах, олон нийтэд түгээн дэлгэрүүлэх ажлыг зохион байгуулна.
2.5.3.1. Соёлын биет бус өвийг өвлөн уламжлагчдыг алдаршуулах, тоглолт арга хэмжээ зохион байгуулна.
2.5.3.2. Хүн бүр удмаа мэдэж, угийн бичгийг хөтлөх үндэсний уламжлалыг сэргээх зан үйлийг сургах, сургалт нөлөөллийн арга хэмжээг эрчимжүүлнэ.
ГУРАВ. ЭДИЙН ЗАСГИЙН БОДЛОГО
Санхүү, төсвийн зохицуулалт
3.1. Санхүү, эдийн засгийн хүндрэлийг богино хугацаанд даван туулж, төсвийн тогтвортой, хүртээмжтэй өсөлтийг хангах бодлогыг хэрэгжүүлнэ.
3.1.1. Төсвийн хөрөнгийг орон нутгийн хөгжилд чиглүүлэн үр ашигтай, хариуцлагатай зарцуулах бодлого баримтална.
3.1.1.1 Төсвийг зориулалтын дагуу үр ашигтай зарцуулж, төсвийн сахилга батыг сайжруулна.
3.1.1.2 Төсвийн хөрөнгийн зарцуулалтад хийх санхүүгийн хяналт шалгалтын үр өгөөжийг дээшлүүлнэ.
3.1.1.3 Улсын секторын нягтлан бодох бүртгэлийг онлайн системд бүрэн шилжүүлнэ.
3.1.2. Төрийн худалдан авах ажиллагааг хариуцлагажуулан орон нутгийн аж ахуйн нэгж байгууллагуудыг бодлогоор дэмжинэ.
3.1.2.1 Төсөл, тендерийн шалгаруулалтыг олон нийтэд ил тод болгож “Шилэн тендер шалгаруулалт”-ын бодлого хэрэгжүүлнэ.
3.1.2.2 Тендер шалгаруулалтад оролцох аж ахуйн нэгж байгууллагуудад дотоодын давуу эрхийг тооцох бодлогыг баримтална.
3.1.3. Нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн бодлогыг тодорхойлоход шаардлагатай мэдээллийн эх үүсвэртэй болно.
3.1.3.1. Хүн ам, өрхийн мэдээллийн сангийн баяжилтыг төрийн бусад мэдээллийн сантай уялдуулан сайжруулж, албан ёсны статистикийн мэдээлэл гаргалтанд өргөн ашиглах, ядуурал, хөдөлмөр эрхлэлтийн түүвэр судалгаанд хамрагдах өрхийн жагсаалтыг бэлтгэх, хүн ам зүйн нарийвчилсан мэдээллийг гаргахад ашиглана.
3.1.3.2. Мал, тэжээвэр амьтдын тооллогыг үндэсний статистикийн хорооноос баталсан удирдамж, маягт, зааврын дагуу зохион байгуулж, мэдээллийн санг бүрдүүлэн хөдөө аж ахуйн салбарын түүвэр судалгаанд хамрагдах өрхийн жагсаалт болон сэдэвчилсэн судалгааг гаргахад ашиглана
3.1.3.3. Албан ёсны болон захиргааны статистикийн мэдээ, тайланг боловсруулах, тархаах, шуурхай, хүртээмжтэй байдлыг сайжруулах, тооллого судалгааны мэдээллийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлнэ.
Уул уурхай, үйлдвэржилтийг дэмжих бодлого
3.2. Ил тод, хариуцлагатай уул уурхай, үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтыг орон нутгаас дэмжинэ.
3.2.1 Уул уурхайн баяжуулах, боловсруулах үйлдвэрүүдийг байгуулахад дэмжлэг үзүүлнэ.
3.2.2 Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтын төслийг дэмжих ажлын хүрээнд үйлдвэрийн ажилчдын орон сууцны барилгын ажлыг дэмжиж, хамтран ажиллана.
3.2.3. Байгаль орчинд ээлтэй, хариуцлагатай уул уурхайн үйл ажиллагааг дэмжиж, сөрөг нөлөө үзүүлэх үйл ажиллагааг таслан зогсоох арга хэмжээг холбогдох байгууллагуудтай хамтран зохион байгуулна.
Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэр
3.3. Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл, борлуулалтын сүлжээг өргөжүүлж, гол нэрийн зарим хүнсний бүтээгдэхүүний хэрэгцээг орон нутгаас хангаж, импортыг орлох, экспортын баримжаатай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг дэмжинэ.
3.3.1. Атрын IV аяныг хэрэгжүүлж, орон нутгийн онцлогт тохирсон газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх замаар хүн амын хүнсний ногооны хангамжийг тогтвортой өсгөнө.
3.3.1.1. Газар тариалан эрхлэгчдийг сургаж дадлагажуулах, мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх, хүний нөөцийг бэхжүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулна.
3.3.1.2. Тариалангийн талбайн хөрсийг хамгаалж, үржил шимийг сайжруулан, бордоо, ургамал хамгааллын зохистой байдалд хяналт тавина.
3.3.1.3. Өрхийн тариалангийн үйлдвэрлэлд дэмжлэг үзүүлэх замаар техник технологийг шинэчлэн, хамгаалагдсан хөрсний тариалалт, зоорийн хангамжийг нэмэгдүүлнэ.
3.3.1.4. Орон нутгийн тариаланчид болон шинээр газар тариалан эрхлэгчдийг хөнгөлөлттэй зээл, гадаад, дотоодын төсөл хөтөлбөрт хамруулан дэмжих замаар үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлнэ.
3.3.2. Мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдийг бэлтгэх, боловсруулах, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг дэмжих замаар малчид, иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлнэ.
3.3.2.1. Гол нэрийн зарим хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг дэмжиж хүн амын хүнсний хангамжийг нэмэгдүүлнэ.
3.3.2.2. Стратегийн хүнсний улирлын нөөц бүрдүүлэх, хадгалалт, тээвэрлэлт, түгээлтийн үйл ажиллагааг өргөжүүлж, тавих хяналтыг сайжруулна.
3.3.2.3. Мал нядлах төвлөрсөн цэг байгуулах, эрүүл ахуйн шаардлага хангасан малын гаралтай бүтээгдэхүүнийг нийтийн хэрэгцээнд нийлүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
3.3.2.4. Ноос, ноолуур, арьс шир боловсруулах, нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хувийн хэвшлийн санал санаачилгыг дэмжинэ.
3.3.2.5. Үндэсний үйлдвэрүүдэд чанар, стандартын шаардлага хангасан түүхий эд нийлүүлсэн малчдыг урамшуулалд хамруулах ажлыг зохион байгуулна.
3.3.3. Малын чанар, ашиг шимийг сайжруулах, биотехнологийн ололтыг нэвтрүүлэн эрчимжсэн аж ахуйг хөгжүүлнэ.
3.3.3.1. Эрчимжсэн аж ахуйн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах хувийн хэвшлийн санал санаачилгыг дэмжинэ.
3.3.4. Бэлчээрийн төлөв байдал, даацад тулгуурлан нөхөн сэргээлтийг хийж, бэлчээрийн усан хангамжийг нэмэгдүүлэн бэлчээр ашиглалтыг сайжруулна.
3.3.4.1. Бэлчээр ашиглалтын нөлөөллийг фотомониторингийн аргаар тодорхойлж, орон нутгийн онцлогт тохирсон бэлчээр ашиглах журам, менежментийн төлөвлөгөөг батлан хэрэгжүүлнэ.
3.3.4.2. Төр, хувийн хэвшлийн хөрөнгөөр бэлчээрийн усан хангамжийг нэмэгдүүлнэ.
3.3.5. Мал аж ахуйг тогтвортой хөгжүүлэх, байгаль цаг уурын эрсдэлээс хамгаалах, бэлэн байдлыг хангах нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
3.3.5.1. Хөдөө аж ахуйн салбарын цаг үеийн мэдээ, мэдээллийг шуурхай хүргэх “Масс мессеж” үйлчилгээг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлнэ.
3.3.5.2. Малын тэжээлийн ургамал тариалах хувийн хэвшлийн санал санаачилгыг дэмжинэ.
3.3.5.3. Малын тооноос хамааруулан өвс, тэжээлийн шаардлагатай нөөцийг бүрдүүлэн, стандартын дагуу хадгална.
3.3.5.4. Бэлчээрийн даацад тулгуурлан отор, нүүдлийг эртнээс төлөвлөн зохион байгуулна.
3.3.5.5. Мал сүргээ тогтвортой өсгөн үржүүлж, нүүдлийн соёл уламжлалыг хадгалан малчдын залуу халааг бэлтгэхэд хувь нэмрээ оруулж байгаа тэргүүний малчдыг алдаршуулна.
3.3.5.6. Бусад сумдын нутагт отор нүүдэл хийж байгаа болон өвөлжөө, хаваржаатай өөрийн сумын малчдын бэлчээр, худаг усны тулгамдсан асуудлыг тухайн сумдтай харилцан зөвшилцөн шийдвэрлэх бодлого баримтлан ажиллана.
3.3.6. Орон нутгийн худалдаа, үйлчилгээ, өрхийн болон жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийг дэмжин хөгжүүлж, хүнсний аюулгүй байдалд тавих хяналтыг сайжруулна.
3.3.6.1. Ахуйн үйлчилгээ, худалдааны нэгдсэн төв байгуулах хувийн хэвшлийн санал, санаачилгыг дэмжинэ.
3.3.6.2. Орон нутгийн хүнс, газар тариалан, өрхийн болон жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн үйлдвэрлэсэн бараа, бүтээгдэхүүнийг сурталчлах, борлуулах “Нутгийн бренд” төвийг байгуулж бизнесийн үйл ажиллагааг дэмжинэ.
3.3.6.3. Орон нутагт хэрэгжиж буй томоохон төсөл, хөтөлбөр, боловсруулах, баяжуулах үйлдвэрийн захиалгат ажлыг өрхийн болон жижиг, дунд бизнес эрхлэгчид гүйцэтгэх боломжийг нэмэгдүүлнэ.
3.3.6.4. Худалдаа, хүнс, нийтийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгчдийн үйл ажиллагаанд холбогдох стандартыг мөрдүүлэх, салбарын хүний нөөцийг чадавхжуулан мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэнэ.
3.3.7. Мал, малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний эрүүл ахуй, ариун цэврийн шаардлагыг хангуулна.
3.3.7.1. Малын эмч, мэргэжилтний хүний нөөцийг бүрдүүлэн, чадавхжуулна.
3.3.7.2. Мал, малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний гарал үүсэл, чанарт тавих хяналтыг сайжруулна.
3.3.7.3. Мал сүргийг гоц халдварт, халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг зохион байгуулна.
Аялал жуулчлал
3.4. Байгаль, түүх, соёлын өвд түшиглэсэн тогтвортой аялал жуулчлалыг хөгжүүлнэ.
3.4.1. Үндэсний онцлог бүхий, байгаль орчинд ээлтэй, нутгийн иргэдэд түшиглэсэн тогтвортой аялал жуулчлалыг түлхүү хөгжүүлнэ.
3.4.1.1. Аймгийн аялал жуулчлалын мастер төлөвлөгөөг хэрэгжүүлж, жуулчдын тоог нэмэгдүүлнэ.
3.4.1.2. “Цахим Монгол” арга хэмжээний хүрээнд аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн үйлчилгээг шинэлэг байдлаар сурталчилан, орлогыг нэмэгдүүлэхэд дэмжиж ажиллана.
3.4.1.3. Үндэсний зан заншил, уламжлал, түүх соёл, унаган байгаль, нүүдэлчин ахуйг түшиглэсэн аялал жуулчлалыг дэмжиж, хөгжүүлнэ.
3.4.1.4. Хамарын хийдийн тусгай хамгаалалтын захиргааг байгуулж, үйл ажиллагааг нь дэмжиж ажиллана.
Эрчим хүч
3.5. Эрчим хүчний тогтвортой байдлыг хангана.
3.5.1. Эрчим хүчний хангамжийг нэмэгдүүлнэ.
3.5.1.1. Дулааны станцын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх судалгааны ажлыг хийлгэж, барилгын ажлыг эхлүүлэхийг дэмжиж ажиллана.
3.5.1.2. Чойр-Сайншандын 230 км урттай 220 кВ-ын хүчдэлтэй цахилгаан дамжуулах агаарын шугам, дэд станцыг барихад орон нутгаас дэмжлэг үзүүлж, цахилгааны найдвартай эх үүсвэрээр хангахад дэмжиж ажиллана.
3.5.1.3. Дулаан хангамжийг хоёрдогч хэлхээнд шилжүүлэхэд хамтран ажиллана.
Тээвэр, логистик
3.6. Эдийн засгийн өсөлтийг хангахуйц зам, тээврийн сүлжээг байгуулна.
3.6.1. Зам, тээврийн сүлжээг байгуулж, дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлнэ.
3.6.1.1. Авто замыг өргөтгөх судалгааны ажил, авто зам, замын байгууламжид засвар шинэчлэлтийг хийж, шинээр барихад дэмжиж ажиллана.
3.6.1.2 Нийтийн эзэмшлийн зам талбайд авто зогсоол, шаардлагатай хэсгүүдэд автобусны буудлыг үе шаттайгаар нэмэгдүүлнэ.
3.6.1.3. Хот доторхи нийтийн тээврийн үйлчилгээнд ухаалаг технологи нэвтрүүлж, хүртээмжийг нэмэгдүүлнэ.
3.6.1.4. Такси үйлчилгээ эрхлэгч иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагын үйл ажиллагааг дэмжинэ.
Барилга, хот байгуулалт
3.7. Газрын харилцаа, барилга, хот байгуулалтын нэгдмэл удирдлага, менежментийн тогтолцоог бэхжүүлж, иргэдийн орон сууцны хангамжийг нэмэгдүүлнэ.
3.7.1. "Цахим Монгол" арга хэмжээний хүрээнд хаягжилтын нэгдсэн системийг сумын нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд байгуулахыг дэмжиж, олон нийтэд сурталчлах ажлыг зохион байгуулна.
3.7.1.1. Гудамж, зам, талбай, үл хөдлөх эд хөрөнгийг хаягжуулах үйл ажиллагаатай уялдуулан иргэдийн улсын бүртгэлийн хаягийн мэдээллийг шинэчлэх ажлыг дэмжиж, хаягийн мэдээллийн нэгдсэн системийг олон нийтэд сурталчилна.
3.7.1.2. Газар зүйн нэрийн тодруулалт хийнэ.
3.7.1.3. Устсан геодезийн цэг тэмдэгтийг сэргээн засварлана.
3.7.2. Иргэд, олон нийтийн оролцоотой газар зохион байгуулалтын нэгдсэн төлөвлөлтийн болон газрын кадастрын нэгдсэн ухаалаг системүүдийг нэвтрүүлнэ.
3.7.2.1. Газрын бүртгэлийн нэгдсэн системд эзэмшил, ашиглалт, өмчлөлд олгогдсон газруудыг бүрэн хамруулж, нөхөн бүрдүүлэлт хийнэ.
3.7.2.2. Газар, үл хөдлөх хөрөнгийн нэгдсэн бүртгэл үнэлгээ, төлбөр, татвар, биржийн системийг нэвтрүүлнэ.
3.7.2.3. Газар зохион байгуулалтын төлөвлөлт, газрын кадастрын нэгдсэн ухаалаг системүүдийг бүрэн нэвтрүүлнэ.
3.7.3. Өрх гэр бүлийн худалдан авах чадварт нийцүүлэн орон сууцжуулах бодлого хэрэгжүүлнэ.
3.7.3.1. “Мандах наран” орон сууцны хороолол төслийг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлнэ.
3.7.3.2. “Тохилог хотхон” орон сууц барих хувийн хэвшлийн санал, санаачилгыг дэмжинэ.
3.7.3.3. “Түрээсийн орон сууц” хөтөлбөрт орон нутгийн иргэдийг хамруулах ажилд хамтран ажиллана.
3.7.3.4. Суурьшлын бүсэд дэд бүтэц бий болгох ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлнэ.
3.7.4. Хот, суурины ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээний хүчин чадлыг үе шаттайгаар нэмэгдүүлж, ашиглалтын дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлнэ.
3.7.4.1. Хуучны орон сууцнуудын инженерийн шугам сүлжээг шинэчлэх арга хэмжээг үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.
3.7.4.2. Цэвэрлэх байгууламжийг ашиглалтад оруулж, цэвэрлэх байгууламжаас гарсан саарал усыг дахин ашиглах боломжийг судалж, хэрэгжүүлнэ.
ДӨРӨВ. ЗАСАГЛАЛЫН БОДЛОГО
4.1. Хүний хөгжлийг хангасан ухаалаг, тогтвортой, сайн засаглалыг бэхжүүлэн, цахим технологид тулгуурласан төрийн үйлчилгээг эрчимжүүлж, төр, хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн хамтын ажиллагаа өргөжүүлнэ.
“Цахим Монгол” төрийн шуурхай үйлчилгээ
4.1.1.Төрийн үйлчилгээг шуурхай, хүртээмжтэй хүргэх нөхцөлийг бүрдүүлж, төрийн цахим үйлчилгээг хөгжүүлнэ.
4.1.1.1. Төрийн байгууллагуудад цахим хэрэглээг үе шаттай нэвтрүүлж, мэдээллийг шуурхай солилцох нөхцөлийг сайжруулна.
4.1.1.2. Мэдээлэл, харилцаа холбооны технологийн дэвшлийг төрийн үйлчилгээнд нэвтрүүлж иргэд, байгууллагад үзүүлэх төрийн үйлчилгээг цахимжуулан хүртээмжийг нэмэгдүүлнэ.
4.1.1.3. Төрийн байгууллагын үйл ажиллагааны мэдээллийн ил тод байдлыг сайжруулж, иргэд, олон нийтийн оролцоог хангана.
Мэргэшсэн, хариуцлагатай төрийн алба
4.1.2. Төрийн бодлогын залгамж чанарыг ханган, мэргэшсэн, тогтвортой төрийн албыг бэхжүүлж, төрийн үйлчилгээний чанар, үр нөлөөг дээшлүүлнэ.
4.1.2.1. Төрийн захиргааны байгууллагад чиг үүргийн иж бүрэн шинжилгээ хийж, ажил үүргийн давхцал, хийдлийг арилгах бодлогын шинэчлэлийг хэрэгжүүлнэ.
4.1.2.2. Төрийн байгууллагын сургалтын орчныг сайжруулж, төрийн албан хаагчдыг чадавхжуулах бодлого баримтална.
4.1.2.3. Төрийн албан хаагчийн харилцаа хандлага, ёс зүй, сахилга хариуцлагыг дээшлүүлж, шинэ соёлыг төлөвшүүлнэ.
4.1.2.4. Төрийн байгууллага, албан тушаалтанд хандаж гаргасан иргэдийн өргөдөл, гомдлыг шуурхай шийдвэрлэж, биелэлтийг цахимаар хянадаг тогтолцоонд шилжүүлнэ.
4.1.2.5. Төрийн албанд жендэрийн мэдрэмжтэй бодлого хэрэгжүүлнэ.
4.1.2.6. Архивын баримтын хадгалалт, хамгаалалт сайжруулж, нөхөн бүрдүүлэлтийг нэмэгдүүлнэ.
4.1.2.7. Төрийн байгууллагуудад чанарын менежментийн тогтолцоо /MNS ISO:9001-2016/ стандартыг нэвтрүүлэх ажлыг эхлүүлнэ.
4.1.2.8 Авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс ангид төрийн албыг төлөвшүүлнэ.
4.1.2.9. Орон нутгийн өмчийн бүртгэл, ашиглалт, хамгаалалтыг сайжруулна
Амар тайван, аюулгүй нийгэм
4.2. Иргэдийг аюулгүй, амар тайван, гамшгийн эрсдэлгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
4.2.1. Бүх нийтийн эрх зүйн боловсролыг дээшлүүлж, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг эрчимжүүлнэ.
4.2.1.1. Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг үйл ажиллагааны тэргүүлэх чиглэл болгож, нутаг дэвсгэрийн онцлог, хүн ам, гэмт хэрэг, зөрчлийн нөхцөл байдал болон судалгаанд суурилсан ажил, арга хэмжээг төлөвлөн хэрэгжүүлнэ.
4.2.1.2. Нийтийн эзэмшлийн зам, талбайн камержуулалтыг нэмэгдүүлж, хяналтын камерийн нэгдсэн төвийг байгуулахад дэмжиж ажиллана.
4.2.1.3 Төвийн гудамж, гэр хорооллын гэрэлтүүлгийг нэмэгдүүлэх ажлыг үргэлжлүүлнэ. /
4.2.1.4. Зам тээврийн осол, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үр нөлөөтэй бодлогыг хэрэгжүүлэх замаар замын хөдөлгөөнд оролцогчдын хандлага, соёл, дадал, хариуцлагыг дээшлүүлж, зам тээврийн ослыг бууруулна.
4.2.1.5. Цагдаа олон нийтийн хамтын ажиллагааг эрчимжүүлж, олон нийтийн цагдаагийн ажилтны орон тоог нэмэгдүүлж, ажиллах таатай нөхцөлийг бүрдүүлэн, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг сурталчлах, соён гэгээрүүлэх ажлуудыг зохион байгуулна.
4.2.1.6. Соёл урлагаар дамжуулан олон нийтийг соён гэгээрүүлэх үйл ажиллагааг идэвхжүүлэн, архи, мансууруулах бодис, цахим тоглоом болон бусад бүх төрлийн донтолтоос урьдчилан сэргийлэх, зөв хэрэглээг төлөвшүүлэх судалгаа, мэдээлэл, сургалт сурталчилгааны салбар хоорондын хамтын ажиллагааг бэхжүүлнэ.
4.2.1.7. Иргэдийн хэрэгцээ шаардлагыг хангасан зорилтот бүлэгт /өндөр настан, хүүхэд, Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд/ ээлтэй, тэдгээрийн нас, сэтгэхүйн онцлог, тусгай хэрэгцээ шаардлагад тохирсон хүний эрхэд суурилсан хандлага арга зүйд нийцсэн эрх зүйн сургалтыг зохион байгуулна.
4.2.2. Уламжлалт бус аюулын хүчин зүйлсийн болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох чадавхыг бэхжүүлж, төр, хувийн хэвшил, иргэний нийгмийн байгууллага, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлнэ.
4.2.2.1. Орон нутгийн гамшгаас хамгаалах чадавхыг нэмэгдүүлэн, бэлэн байдлыг хангаж, гамшгийн эрсдэлийг бууруулна.
4.2.2.2. Олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн гамшгаас хамгаалах төрийн үйлчилгээг нэмэгдүүлнэ.
4.2.2.3. Цаг агаарын аюулт үзэгдэл, гамшгийн үеийн мэдээллийг малчид, иргэдэд шуурхай хүргэх ажиллагааг сайжруулна.
Тогтвортой, нэгдмэл гадаад бодлого
4.3. Хөрш болон өндөр хөгжилтэй орнууд, тэдгээрийн муж, хотуудтай хамтын ажиллагаа хөгжүүлэн, олон тулгуурт гадаад харилцааны бодлогыг хэрэгжүүлж, сумын эдийн засаг, нийгмийн хөгжилд дэмжлэг авах нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
4.3.1. Хөрш болон өндөр хөгжилтэй орнууд, олон улсын байгууллагатай хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэн, гадаад харилцааны үр өгөөжийг нэмэгдүүлнэ.
4.3.1.1. Хөрш болон өндөр хөгжилтэй орнуудтай уламжлалт харилцаагаа үргэлжлүүлж, шинээр бусад улсуудын муж, хотуудтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлнэ.
4.3.1.2. Төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудыг гадаад орнуудын ижил төстэй байгууллагуудтай холбож, үр ашигтай хамтын ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд бодлогоор дэмжинэ.
4.3.1.3. Хүний хөгжил, нийгэм, эдийн засгийн салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татахад дэмжиж ажиллана.
Батлан хамгаалах
4.4. Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагын ажлын уялдаа холбоог ханган орон нутгийн хамгаалалтын тогтолцоог бэхжүүлж, цэргийн албыг иргэний төлөвшил, эх оронч үзэл, хүмүүжлийн үндэс байх бодлогыг хэрэгжүүлнэ.
4.4.1. Батлан хамгаалах чиглэлээр гарсан хууль тогтоомжийн биелэлтийг хангах ажлыг тайван болон онцгой нөхцөлийн үед хэрэгжүүлнэ.
4.4.1.1. Батлан хамгаалах салбарын бодлогыг орон нутагт хэрэгжүүлнэ.
4.4.1.2. Орон нутгийн хамгаалалтын тогтолцоог бүрдүүлж, дайчилгааны төлөвлөлтийг шинэчилнэ.
4.4.1.3. Хүүхэд, залуучуудад эх оронч үзэл төлөвшүүлж, “Оюутан-цэрэг” сургалт, хугацаат цэргийн алба хаагчдын тоог нэмэгдүүлнэ.
Төрийн байгууллагын хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний үр дүнг дээшлүүлэх
4.5. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын цар хүрээг нэмэгдүүлж, төрийн байгууллагуудын ажлын үр дүнг сайжруулна. /жилийн эцсийн үйл ажиллагааны үр дүнгийн үнэлгээгээр хэмжинэ/
4.5.1. Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний цахим сангийн ашиглалтыг сайжруулж, баяжуулалт, шинэчлэлтийн ажлыг зохион байгуулна.
ТАВ. НОГООН ХӨГЖЛИЙН БОДЛОГО
5.1. Байгаль орчныг хамгаалах, байгалийн баялгийг зүй зохистой ашиглаж, дэвшилтэт техник, технологи нэвтрүүлж, хүрээлэн буй орчны бохирдол, доройтлыг бууруулж, иргэдийн эрүүл орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
5.1.1. Агаарын бохирдлыг бууруулах арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
5.1.1.1. Агаарын бохирдлыг бууруулах өрхийн ухаалаг хэрэглээг бий болгох, цахилгаан халаалтыг дэмжих, дулааны станцын зуухыг утаа баригчтай болгох зэрэг арга хэмжээг судалж хэрэгжүүлнэ.
5.1.1.2. “Утаагүй Сайншанд” төсөл хэрэгжүүлж, сайжруулсан түлшийг хэрэглээнд нэвтрүүлнэ.
5.1.2. Усны нөөцийг бохирдол, хомсдлоос сэргийлэх, хүн амыг баталгаат ундны усаар хангах нэгдсэн менежментийг сайжруулна.
5.1.2.1. Газрын доорх усны чанар, нөөцөд үзүүлж болзошгүй сөрөг нөлөөллийн үнэлгээг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэж, урьдчилан сэргийлэх, бууруулах, арилгах арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.
5.1.2.2. Төвийн ус хангамжийн эх үүсвэрийн эрүүл ахуйн бүсийн дэглэмийг нарийвчлан тогтоож мөрдүүлж хэвшүүлнэ.
5.1.2.3. Төвийн ундны усыг чанарын шинжилгээнд хамруулж, цэнгэгжүүлэх төхөөрөмжийг суурилуулах ажлыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлж, стандартын шаардлага хангасан ундны усаар хангана.
5.1.3. Гэр хороолол, аялал жуулчлалын газруудын ариун цэврийн байгууламжийг боловсронгуй болгох жишиг төсөл хэрэгжүүлж, сайн туршлагыг дэлгэрүүлнэ.
5.1.3.1. Ариун цэврийн байгууламжийг боловсронгуй болгох дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэх нөлөөллийн ажлыг зохион байгуулж, орон нутагт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийг бодлогоор дэмжинэ.
5.1.3.2. Хөрс бохирдуулагч эх үүсвэрийг бууруулахад олон нийтийн оролцоог эрчимжүүлнэ.
5.1.4. Ан амьтдын амьдрах орчныг тэтгэх, нүүдлийн замыг чөлөөлөхөд иргэн, аж ахуйн нэгжийн оролцоог нэмэгдүүлнэ.
5.1.4.1. Сэргээгдэх эрчим хүчээр ажилладаг худаг гаргах, бороо цасны ус харимтлуулах хөв цөөрөм байгуулж зэрлэг амьтдын ус хангамжийн эх үүсвэрийг бүрдүүлнэ.
5.1.4.2. Дэд бүтэц, бүтээн байгуулалтын төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд ан амьтдад үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах бодлогыг хэрэгжүүлнэ.
5.1.5. Хог хаягдлын менежментийг сайжруулж, дахин боловсруулах үйлдвэрлэлийг дэмжинэ.
5.1.5.1. Төвлөрсөн хогийн цэгийг тохижуулж, аюултай хог хаягдлыг цуглуулах цэг байгуулна.
5.1.5.2. Хог хаягдлыг цэвэрлэх, ангилах, цуглуулах арга хэмжээг хэрэгжүүлж, дахин боловсруулах үйлдвэрлэлийг бодлогоор дэмжинэ.
5.1.5.3 Нийтийн орон сууц болон гэр хорооллын айл өрхүүдийн хог хаягдлыг ангилан ялгах ажлыг үе шаттайгаар зохион байгуулна.
5.1.6. “Ногоон Сайншанд” арга хэмжээг хэрэгжүүлж, ногоон байгууламжийн хэмжээг нэмэгдүүлнэ.
5.1.6.1. Мод тарьж, ургуулсан иргэд, аж ахуйн нэгжийг дэмжиж, урамшуулна.
5.1.6.2. Мод үржүүлгийн талбайн үйл ажиллагааг дэмжиж, ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлнэ.
5.1.7. Эзэн холбогдогчгүй эвдэрсэн газрыг нөхөн сэргээх ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлнэ.
5.1.7.1. Эзэн холбогдогчгүй эвдэрсэн газрын тооллого судалгааг тогтмол хийж, нөхөн сэргээх ажлыг үе шаттай зохион байгуулна.
5.1.8. Экологийн цагдаа, сайн дурын байгаль хамгаалагчдыг дэмжиж, байгаль орчны чиглэлээр ажиллах иргэд, олон нийтийн оролцоог идэвхжүүлнэ.
5.1.8.1. Иргэний нийгмийн байгууллагатай хамтран иргэдэд экологийн боловсрол олгох ажлыг эрчимжүүлнэ.
5.1.8.2. Экологийн Цагдаа, Сайн дурын байгаль хамгаалагчдыг дэмжиж, байгаль орчны чиглэлээр ажиллах иргэд, олон нийтийн оролцоог нэмэгдүүлнэ.
ЗУРГАА. ОРОН НУТАГ, ХӨДӨӨГИЙН ХӨГЖИЛ
6.1. Орон нутгийн хөгжил
6.1.1. Орон нутгийн хөгжлийг дэмжиж, дэд бүтцийг хөгжүүлэн иргэдийн амьдралын чанарыг дээшлүүлнэ.
6.1.1.1. Суурьшлын бүсэд хот хөгжлийн хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө боловсруулж, дахин төлөвлөлтийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.
6.1.1.2. Гэр хорооллын газрыг дахин төлөвлөх ажлыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.
6.1.1.3. “Шинэ найрамдал” суурьшлын бүс байгуулах ажлыг дэмжиж ажиллана.
6.1.1.4 “Хашаандаа сайхан амьдаръя” санаачилгын хүрээнд амины орон сууц, гэр хорооллын айл өрхийг төвлөрсөн инженерийн шугам сүлжээнд холбох ажлыг төр, хувийн хэвшлийн санхүүжилтээр үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.
6.1.1.5. Үерийн ус зайлуулах далан, суваг, шуудууг нэмэгдүүлэх ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлнэ.
6.1.1.6. “Тэгш гудамж” болон “Эко жорлон” төслүүдийг үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.
6.1.1.7. Нийтийн орон сууцнуудад “Манай орц” төслийг хэрэгжүүлнэ.
6.1.1.8. Хүүхэд, залуусын чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэх хүүхдийн тоглоомын талбай, цэцэрлэгт хүрээлэнг шинээр барьж байгуулна.
---оОо---
